Justizia digitala

Justizia Digitalaren Plana 2021-2026

EJEa da Justizia Digitalaren 2021-2026 aldiko Planaren funtsezko Ildo Estrategikoa, gainerako ildo estrategikoen ezinbesteko oinarria, gaur egungo egoerarekin eta beharrekin bat datorren garapen digitala lortzearren eremu judizialean.

Justizia Digitalaren 2021-2026 Planaren muinaz, nukleoaz ari garelarik, honela irudikatzen dugu: EJEan oinarrituta, 2023an ezarrita eta operatibo, eta, horri esker, paperean oinarritutako justizia biziki murriztuta; jarduketa eta epaiketa digitalak areagotuko dira, baita aurrez aurre ez direnak ere; adimen artifizialean oinarritutako jarduerekin, hala nola bideograbatutako ikustaldien testualizazioa edo itzultzaile neuronal judizial bat; zerbitzu digitalak herritarren zerbitzura jarrita, produktu garrantzitsuena justizia karpeta izanik; eta justiziako langileek digitalean lan eginez.

Ez ditugu ahaztuko, halaber, zeharkako ildoak, instrumentalagoak, aurreko sare hori guztia abiarazteko; datuetan oinarritutako justizia, hobeto informatzeko eta erabaki hobeak hartzeko; azpiegiturak eguneratzea, direla makinak, direla komunikazio-sareak, direla lanpostu bakoitzari lotutako ekipoak; informazioaren segurtasunarekin eta datu-babesarekin lotutakoa, zibererasoak saihestu eta eskubideak babesteko; eta, azkenik, zerbitzu informatikoen gure egitura aztertu eta hobetzen saiatzea.

Justizia Digitalaren Plana 2021-2026 (PDF, 2 MB)

Espediente Digital Elektronikoa (EJE) EAEn

Espediente Digital Elektronikoa (EJE), EAEn, lantzen ari garen premiazko beharra.

Testuingurua, beharra eta erabakia, aukera onenari dagokionez

EAEko Justizia Administrazioaren gaur egungo aplikazioen sistema elkarren artean lotura duten lau zutabeetan, funtsean, oinarritzen da:

• JustiziaBat. Kudeatzaile Prozesala.
• JustiziaSip. Profesional eta bulego judizialen artean telematikoki komunikatzeko tresna.
• JustiziaIkusBI. Ikustaldiak grabatzeko sistema.
• JustiziaEus. EAEko JAren webgunea, egoitza judizial elektronikoaren atariak biltzen dituena: herritarren eremua eta profesionalen eremua, atari publikoa eta intraneta.

Aplikatibo horiekin, aurrera egin dugu EJEa arian-arian ezartzeko prozesuan, baliabide elektronikoen erabileran epaitegietan eta auzitegietan aritzen diren profesionalekin ez ezik, beste Administrazio batzuekin ere komunikatzeko, eta sinadura elektronikoaren erabileran, baina, gaur egun, espediente hibridoa erabiltzen da, hau da, dokumentazioaren zati bat formatu elektronikoan eta beste zati bat paperezko formatuan egon daiteke.

Beraz, ez dugu lortu Espediente Judizialaren izapidetzea erabat elektronikoa izan dadin, guztiz elkarreragingarria Administrazio Judizial Elektronikoaren Estatuko Batzorde Teknikoak (AJEEBT) zehaztutako arau teknikoen arabera, 18/11 Legean xedatutakoari jarraikiz (18/11 Legea, uztailaren 5ekoa, Justizia Administrazioan informazioaren eta komunikazioaren teknologien erabilera arautzen duena).

Aurreko guztia aintzat hartuta, EJEa 2023. urterako lortzeko erabakia hartu zen Justizia Sailburuordetzatik. Horretarako, 2020ko otsailean, hainbat aukera bideragarriak eta egokiak ote ziren aztertzeko eskatu zitzaion Informatika Judizialeko Zerbitzuari, eta AVANTIUS-PSP sistema aukeratu zen kudeaketa prozesaleko sistematzat, abantaila nabariak zituelako bai funtzionalki, bai azpiegiturei dagokienez, betiere EAEn Justizia Digitala lortzeko ezarritako epearen barruan EJEa prest izateko helburuarekin. Sistema hori Nafarroako Gobernuarena da, eta Nafarroan, Kantabrian eta Aragoin ezarrita dago jada. Horren guztiaren ondorioz, 2021eko urriaren 5ean Hitzarmena sinatu zen Nafarroako Foru Komunitatearen eta Euskal Autonomia Erkidegoaren artean, AVANTIUS (justizia kudeatzeko sistema) informazio-sistemaren erabilera lagatzeari buruz.

Ezarri aurreko lanak. Euskadirako berariazko parametrizazioak

• Bi sistemen funtzionalitateak zehatz-mehatz alderatzea eta beharrak zehaztea
• Ezarpenaren aurreko parametrizazioak; honako hauek nabarmentzen dira, besteak beste:
  • Avantius eta PSP elebidun bihurtzea.
  • Avantius Bulego Judizial Berrira (BJB) egokitzea.
  • Avantius ikustaldiak grabatzeko sistemarekin (gaur egun, Arconte-Aurea da) uztartzea.
  • Euskal Autonomia Erkidegoko Justizia Auzitegi Nagusirako beharrezkoak diren berariazko egokitzapenak.
  • Ziurtagiriak IZENPErekin baliozkotzea.
  • Auzitegi Medikuntzako Euskal Institutuaren (AMEI) laborategi-modulua.
  • Doako Justiziaren modulua.

Aurreikusitako ezarpenaren eskema, faseka

Espediente Judizial Elektronikoa ezartzeko hiru fase proposatu dira, 2021eko urritik 2023ko ekainera bitarte.

A fasea – Prestaketa-lanak

• Avantius eta PSP prestatzea.
• Azpiegitura prestatzea.
• Migrazioa prestatzea.
• Euskarria prestatzea.
• Hedatze Plana.

B fasea – Hedatzea

• Hedatzeko Azpiegituraren ekintzak.
• Sistemak kargatzea eta migrazioa.
• Hedatze Plana gauzatzea eta prestakuntza.
• Laguntzeko ekipoak hedatzea.

C fasea – Jarraipena eta monitorizazioa

• “Bulego ibiltaria” sortzea eta hedatzea.
• Laguntza funtzional eta teknikoaren jarraipena.
• Emaitzak monitorizatzea.
• Hedatzean izandako gorabeheretan emandako laguntza operatiboari jarraipena egitea.

EJEa ezartzea, erronka konplexua, lankidetzan eta aldaketaren kudeaketa egokian oinarrituta

EJEa hain denbora laburrean ezartzea erronka biziki konplexua da. Kontuan izan behar da, gainera, ahalik eta denbora laburrenez bada ere, gaur egungo JustiziaBat eta JustiziaSip sistemak eta ezarriko den EJEa (AVANTIUSen oinarritutakoa) aldi berean egongo direla, eta horrek ahalegin gehigarria eskatuko duela.

Euskal Autonomia Erkidegoko Justizia Administrazioarekin harremana duten kanpoko eta barneko operadoreen eguneroko lan egiteko modua eta tresna aldatzea da kontua.

EJEaren ezarpena ongi atera dadin, kanpoko eta barneko operadore juridiko horiekin lankidetzan aritzea funtsezkoa izango da.

Horregatik guztiagatik, aldaketaren kudeaketa oso garrantzitsua da, ahalegin handia eskatuko baitu honako alderdi hauei dagokienez:

• plangintza,
• lantaldeen koordinazioa,
• komunikazioa,
• prestakuntza-plan zehatzak prestatu eta garatzea, aldaketa ahalbidetuko duten ezagutzak eta trebetasunak eskaintzeko inplikatutakoei, eta
• motibazioa-lidergoa; horren bitartez, pertsonen konpromisoa lortzen saiatuko gara, eta baldintza egokiak eraikiko ditugu konfiantzari, errespetuari, komunikazioari, parte-hartzeari, ahalduntzeari, lankidetza bidezko lanari eta errekonozimenduari dagokienez.

Arau-esparrua

18/2011 Legeak, uztailaren 5ekoak, Justizia Administrazioan informazio eta komunikazio teknologien erabilpena arautzen du . Lege horrek Justizia Administrazioan bitarteko informatikoen erabilerarako esparru orokorra zehazten du, eta komunikazio eta jakinarazpen judizial telematikoen arloari buruzko hainbat artikulu ditu.

Legearen oinarrizko puntuak:

• Herritarrei Justizia Administrazioarekin bitarteko telematikoen bidez komunikatzeko duten eskubidea aitortzen die.
• Justiziako profesionalei Justizia arloan eskudunak diren Administrazioek ezarritako sistemak, bitarteko elektronikoak eta aplikazioak erabiltzeko agindua ezartzen die.
• Administrazio eskudunei bitarteko horiek ezartzeko agintzen die.

Euskadin, Legea garatzen duen araudia hurrengoa da: 2016ko maiatzaren 19ko 18/2011 Ebazpena, Euskal Autonomia Erkidegoko Justizia Administrazioko komunikazio telematikoei buruzkoa (PDF, 1 MB) . Xedea, EAEko Bulego Judizialaren eta justiziako profesionalen arteko komunikazio telematikoen sistema arautzea da.

Erreformak 

Justizia Administrazio elektronikoa ezartzeko, 18/2011 Legeaz gain, beste hainbat lege-erreforma ere egin behar izan dira, besteak beste: 

• Botere Judizialaren 6/1985 Lege Organikoa, uztailaren 1ekoa
• Prozedura Zibilaren 1/2000 Legea, urtarrilaren 7koa
• Erregistro Zibilaren 20/2011 Legea, uztailaren 21ekoa

BJLO aldatzen duen 7/2015 Legea, uztailaren 21ekoa . BJLOren 230.artikuluaren erreforma. Bertan, hurrengoa zehazten da: epaitegiek, auzitegiek eta fiskaltzek euren lanean eta funtzioen egikaritzarako euren esku jarritako bitarteko tekniko, elektroniko, informatiko eta telematiko derrigor erabili beharko dituzte.

Urriaren 5eko 42/2015 Legeak , PZL aldatzen duenak, hurrengoa ezartzen du: urtarrilaren 1etik aurrera justiziako profesional guztiek eta organo judizial guztiek, idazkiak nahiz agiriak aurkeztean eta komunikazio-egintzak gauzatzean, Justizia Administrazioan dauden sistema telematikoak derrigor erabili beharko dituzte.

19/2015 Legea, uztailaren 13koa , Justizia Administrazioaren eta Erregistro Zibilaren eremuko administrazioa eraberritzeko neurriei buruzkoa; Legeak PZL eta Erregistro Zibilaren Legea aldatzen ditu eta hurrengo helburuak ditu: 

• Jaiotza -eta heriotza- inskripzioak ospitaleetatik Erregistro Zibilean telematikoki egiteko aukeraren ezarpena (2015eko urriaren 15etik).
• Egoitza Judizial Elektronikoaren ezarpena (2015eko irailaren 22tik).
• Enkanteak BOEren atari bakarrean elektronikoki egiteko sistemaren ezarpena (2015eko urriaren 15etik).

Gaur egun, Espainiako Justizia Administrazioan egiturazko erreformak egiten ari dira eta erreforma horiek hainbat legetan gauzatuko dira, hala nola efizientzia prozesalari, antolamenduaren efizientziari eta efizientzia digitalari buruzko legeak, Prozedura Kriminalaren Lege berriaren ondoriozkoez gain; lege berri horiek aldaketa adierazgarriak ekarriko dituzte antolaketa judizialean: auzialdiko auzitegiak sortuko dira, Fiskaltzak hartuko du bere gain delituen ikerketa, gatazkak konpontzeko bitarteko egokiak arautuko dira (horrek dakartzan erreforma prozesal eta guzti), eta justizia digitala eta elektronikoa arautuko da.

Proiektu arau-emaile horietan eduki hauek landuko dira:

Efizientzia prozesalari buruzko Legea

• Eztabaidak konpontzeko bide egokia zeharkako bihurtzea (MASC).
• Ebazpen prozesaletarako denborak arintzea.
• Epaiketa digitalak finkatzea.
• Espediente Judizial Elektroniko Jasangarria garatzea.
• JAn ODR (Online Dispute Resolution) ezartzea.

Antolaketaren efizientziari buruzko Legea

• JAren kogobernantzako arkitektura finkatzea.
• Justizia-zerbitzu publikoaren kalitate-sistema sortzea.
• Instantziako Auzitegiak (3718 epaitegi 431 auzitegitara) eta Bulego Judizial Digitala hedatzea.
• Justizia Bulegoak ezartzea udalerrian.
• Zerbitzu publikoaren eraldaketa profesionala bultzatzea.

Efizientzia digitalari buruzko Legea

• Datura bideratutako Justizia bultzatzea, Adimen Artifiziala erabilita.
• Arartekogabetasun digitala eta jarduketa ez-presentzialak sustatzea.
• Justiziaren azpiegitura teknologikoak modernizatzea.
• Herritar, profesional eta enpresetarako zerbitzuak garatzea.
• Eten digitala neutralizatzea justiziarako sarbidean.

Prozedura Kriminalaren Legea

• Europako Fiskaltzaren eredua hedatzea.
• Ikerketa kriminaleko eredu berria garatzea.
• Prozesu penalaren tresna teknologikoak ezartzea.
• Zigorrak betearazteko eredu berria eta Aktiboak Berreskuratzeko eta Kudeatzeko Bulegoa bultzatzea.

Efizientzia digitalari buruzko Legeak aurrerabide nabarmena ekarriko du etorkizunean, eta justizia digitalizatzeko prozesuaren oinarri izango den esparrua finkatuko du, sistema elkarreragingarriekin eta arreta herritar eta profesionalengan jarrita.

Efizientzia Digitalari buruzko Lege-Antepriektua 

Informatika Judizialeko aurreko planak

Justiziaren arloko baliabide pertsonal, material eta ekonomikoen eskumenak eskualdatu zirenez geroztik, Informatika Judizialeko lau Plan izan ditugu EAEn:

• Justizia Administrazioaren Informatizazio Plana 1990/1995 (JAIP)
• Informatika Judizialeko Plana 1996/1999 (INJP)
• Informatika eta Telekomunikazio Judizialetako Plana 2000/2003 (ITJPI).
• Informatika eta Telekomunikazio Judizialetako Plana 2008/2011 (ITJP).