Beste espediente batzuk

Tutoretza eta beste laguntza-neurri batzuk

Tradizionalki tutela eta beste legezko ordezkaritzen helburua adingabeak eta desgaitasuna duten pertsonen babesa zen. Gaur egun, babesa baino, ideia nagusia laguntza ematea da, batez ere desgaitasuna duten pertsonen kasuan. 

Ondorioz, legezko ordezkaritza, hain zuzen ere, tutela eta egitezko zaintza adintxikikoentzat aurreikusten da. 

2021eko erreformaren ondoren, gaitasuna judizialki aldatuta duten pertsonen araudia eta tratamendua aldatu egin da. Hortik aurrera, araudiaren abiapuntua ez da gaitasuna duenaren desgaitasuna edo giza baldintzari lotuta dagoen gaitasunaren aldaketa. Gaur egungo ideia nagusia da behar duen pertsonari laguntza ematea, kontuan hartuta desgaitasuna duen pertsona bere erabakiak hartzeko eskubidearen titularra dela, nahiz eta, batzuetan, laguntza behar izan. 

Gauzak horrela, lehentasuna ematen zaie borondatezko neurriei eta garrantzia handia daukate prebentzio-ahalmen eta -aginduek, bai eta autokuratelak. Laguntza beste modu batean ezin daitekeenean eman soilik aurreikusten da ordezkapena. Ildo horri jarraiki, tutela eta luzatutako guraso-ahala. 

Laguntza neurri hauek, Erregistro Zibilean inskribatu beharko dira. 

Auzotasun zibila

Auzotasun zibila pertsona guztiek duten egoera zibila da, auzotarrak direlako edo lurralde jakin bati atxikita daudelako. Auzotasun zibilaren ondorioz, pertsona bakoitza dagokion autonomia-erkidegoko legeria zibil erkide, berezi edo foralaren mende dago.

Auzotasun zibila seme-alabatasunaren edo bizilekuaren bidez eskura daiteke. Bizilekuaren bidez eskuratzeko, bizileku jarraitua izan behar da gutxienez bi urtez eta interesdunak bere borondatea hori dela adierazi behar du. Bestela, hamar urteko bizileku jarraitua izan behar da eta beharrezkoa da interesdunak kontrakoa ez adieraztea.

Ezkontzak ez dio auzotasun zibilari eragiten. Hala ere,  ezkontza osatzen duten pertsonetatik edozeinek, bestearengandik banandu gabe, bestearen auzotasun zibila aukeratu ahal izango du.

Auzotasun zibila gal daiteke Espainiako nazionalitatea galduz gero edo beste auzotasun bat eskuratuz gero.

Jatorrizko edo eskuratutako auzotasuna ez galtzeko, Erregistro Zibilean berariazko adierazpena egiteko aukera dago. Hori egiten ez bada, 10 urte igaro ondoren galduko da.

Euskal auzotasun zibila eskatzeko edo mantentzeko eskaria egiteko norberak betetzeko inprimakia.  (PDF)

Guraso-ahala

Emantzipatu gabeko seme-alabak gurasoen guraso-ahalaren mende daude. Guraso-ahala, guraso-erantzukizun gisa, seme-alaben intereserako baliatuko da beti, haien nortasunaren arabera, eta haien eskubideak, osotasun fisikoa eta mentala errespetatuz.

Guraso-ahalak honako betebehar eta ahalmen hauek hartzen ditu bere baitan, betiere seme adingabearen intereserako eta onurarako:

• Haiek zaintzea, haiekin egotea, elikatzea, heztea eta prestakuntza integrala ematea.
• Seme-alaben ordezkari izatea eta ondasunak administratzea.
• Adingabearen ohiko bizilekua erabakitzea. Gurasoen arteko adostasunarekin edo, bestela, epailearen baimenarekin bakarrik aldatu ahal izango da.

Guraso-ahala bi gurasoek batera baliatuko dute, edo batak bakarrik, bestearen esanbidezko edo isilbidezko adostasunarekin.

Guraso-ahala duten gurasoek emantzipatu gabeko seme-alaba adingabeen legezko ordezkaritza dute.

Guraso-ahala Erregistro Zibilean inskribatuko da eta bertan jasoko da nork eta noren alde duen. Jasotako aldaketak ere inskribatuko dira: amaitzea, gabetzea edo eskuratzea. Aldaketa horiek egin bezain laster, agintaritza judizialak Erregistro Zibilari jakinaraziko dizkio, eta han ofizioz egingo dituzte inskripzioak.

ADI! Gaur egun, adingabeak 18 urte betetzen dituenean guraso-ahala bertan bera gelditzen da. Guraso-ahala luzatzeko aukera ezabatu da.

Emantzipazioa

Adingabe bat emantzipatzen denean, heldu gisa jarduteko gaitasuna lortzen du, salbuespen batzuekin. Adingabea emantzipatu ahal izateko beharrezkoa da haren gaineko guraso-ahala dutenek onarpena ematea edo ebazpen judizial bidez hura lortzea.

Guraso-ahala egikaritzen dutenek emantzipazioa emateko nahitaezkoa da adingabeak 16 urte izatea eta bere adostasuna ematea. Emantzipazio hori eman daiteke eskritura publikoaren bidez edo Erregistroaren ardura duen epailearen aurrean egindako agerraldiaren bidez.

Era berean, emantzipatutzat joko da 16 urte baino gehiago dituen adingabea, bere gurasoen baimenarekin, bere kabuz bizi bada. Baimen hori, edozein kasutan, ezeztatu daiteke.

Bestalde, epaileak emantzipazioa eman diezaieke 16 urte baino gehiago dituzten seme-alabei, adingabeak hala eskatzen badu eta haren gurasoei entzun eta gero, honako baldintza hauetako bat betetzen bada:

• Guraso-ahala egikaritzen duena beste batekin ezkontzen edo bizi bada;
• Gurasoak banandurik bizi direnean; edo
• Guraso-ahalaren egikaritza modu larrian oztopatzen duen arrazoietako bat gertatzen denean. 

Emantzipazioa Erregistro Zibilean inskribatu behar da, bien bitartean ez du ondorerik sortuko hirugarrenen aurka, eta behin emanda ezin izango da ezeztatu.

Akatsak zuzentzea

Erregistro Zibileko datuetan akatsen bat badago, akats hori zuzentzeko eska daiteke.

Erregistro Zibilean akatsak zuzentzeko eskaera egiteko norberak betetzeko inprimakia.  (PDF)

Erregistro Zibilean idazkia aurkeztea

Erregistro Zibilean idazki bat aurkeztu dezakezu, idazkian aipatzen diren egitateak eta eskatzen duzuna deskribatuz, zure eskaerari dagozkion egiaztagiriekin batera.

Erregistro Zibilean idazki bat aurkezteko norberak betetzeko inprimakia. (PDF)